Çavuşoğlu, 18 Mart’ta Mısır ziyareti kapsamında mevkidaşıyla bir araya geldi. Ben Semih Şükrüile ikili görüşmesine ilişkin basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
“Güzel bir görüşme geçirdik, açık ve samimi bir görüşme oldu.Çavuşoğlu, Türkiye’de de kısa bir görüşme yapıldığını ve ikili ilişkilerin nasıl geliştirilebileceği konusunun ele alındığını söyledi.
Çavuşoğlu, Mısırlı mevkidaşı ile özellikle bölgesel konularda açık ve net bir şekilde görüş alışverişinde bulunulduğunu, heyetler arasında gerçekleşen görüşmede her konunun masaya yatırıldığını bildirdi.
” Burada enerjiden, ulaşıma, ulaşımdan şirketlerimize ve yatırımlarımıza kadar her şeye değindik. Enerjiden lojistiğe, eğitimden kültüre tüm konulara değindik. Mısır tarafı, Türk şirketlerinin Mısır’daki yatırımlarını artırmasını istiyor” dedi.Çavuşoğlu, ” Ticaretimiz 10 milyar dolara yaklaştı. LNG ithalatından dolayı denge biraz onların lehinde ama biz bundan şikayetçi değiliz.”dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye daha uzun vadeli bir LNG anlaşması yapmak istiyor” diyerek LNG terminallerimiz sayesinde şu anda Güneydoğu Avrupa ülkeleri ve Balkan ülkelerine gaz ihraç ediyoruz. Dolayısıyla Mısır gazı Türkiye üzerinden üçüncü ülkelere ihraç edilebilir. Geçenlerde Bulgar Gaz ile BOTAŞ arasında bir anlaşma vardı. Hatta LNG konusunda uzun vadeli bir sözleşme imzalamak istiyoruz. Böyle bir teklifte bulunduk.” söz konusu.
Ortak Ekonomi ve Ticaret Komitesi (JETCO)Çavuşoğlu, ortak mekanizma kurulması, Ortak Ticaret Odası kurulması ve iş forumları düzenlenmesinin önerildiğini belirterek, Dış Ekonomik Çıkarlar Komitesi (DEİK) İş Kurulu’nun yeniden canlandırılması gerektiğini ve Mısır tarafının buna büyük önem vermektedir.
Yenilenebilir enerji konusunda işbirliği
Çavuşoğlu, yenilenebilir enerji ve güneş enerjisi gibi konularda iş birliğini artırmak istediklerini belirtti. “Mısır da ROSATOM’a nükleer santral yaptırıyor. Akkuyu’daki tecrübemizle özellikle yan sanayide çalışan firmalarımızın buradaki çalışmalara katkı sağlayabileceğini düşünüyoruz..” söz konusu.
Ro-Ro seferlerinin yeniden başlatılması, savunma iş birliğinin geliştirilmesi ve askerler arasındaki diyaloğun artırılması konularının ele alındığını kaydeden Çavuşoğlu, üniversiteler arası iş birliği ve öğrenci değişiminin de ele alındığını bildirdi.
“Diplomatik ilişkilerimizi en üst düzeye çıkarmak konusunda anlaştık”
Çavuşoğlu, Mısırlı mevkidaşını Ankara’ya davet ettiğini söyledi. Diplomatik ilişkilerimizi en üst düzeye çıkarmak konusunda anlaştık. Bundan sonraki süreçte hangi adımları atacağımızı değerlendirdik.”söz konusu.
Türkiye’nin Mısır’da önemli yatırımları olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
Çavuşoğlu, Suriye, Irak, İran-Suudi Arabistan normalleşmesi, Ukrayna krizi, Filistin sorunu, Somali ve Etiyopya gibi bölgesel sorunların ele alındığını bildirdi. Mısır’ın Etiyopya ile su sorunu var, komşu ülkelerle de su sorunumuz var – İran, Irak, Suriye. Biz bu konularda tecrübeliyiz. Özellikle arabuluculuk konusunda yardıma ihtiyaçları varsa gerekli desteği verebileceğimizi söyledik.”dedi.
Türkiye’nin Etiyopya ve Sudan ile iyi ilişkileri var.Çavuşoğlu, görüşmede Libya’nın detaylı bir şekilde ele alındığını hatırlattı.
Çavuşoğlu, ” Libya’da özellikle rakip olmadığımız ve aslında Libya’nın istikrarı için birlikte çalışmamız gerektiği konusunda hemfikiriz. Bu konudaki istişarelerimizi de yoğunlaştıracağız..” söz konusu.
“İlişkilerimiz kopsa da ticaretimiz devam etti”
Ziyaret kapsamında Türk iş insanlarıyla görüşmeye geldiğini belirten Çavuşoğlu, iş insanlarının bürokrasi ve diğer konularda önemli destek görmeye başladığını söyledi.
Çavuşoğlu, Türk firmaları Mısır’da ticaret yapmaktan ve yatırım yapmaktan mutluluk duyuyor.işaret etmek ” İlişkilerimizin koptuğu dönemde ticaretimiz devam etti, yatırımlarımız devam etti, şirketlerimize olumsuz bir şey olmadı. Ro-Ro taşımacılığı gibi bazı konularda olumsuz gelişmeler oldu ama onları da düzeltiyoruz.” söz konusu.
Mısır’ın Amerika Birleşik Devletleri ile özel bir ticaret anlaşmanız var.Çavuşoğlu, bu anlaşmadan Türk iş insanlarının yararlandığını ifade ederek, Avrupa Birliği’ne de (AB) aynı şekilde ihracat yapabileceğini kaydetti.
Çavuşoğlu, basının Mısır’a büyükelçi atanmasıyla ilgili sorusuna, “Cumhurbaşkanları bir araya gelse açıklasın diye plan yapıyorduk. Başkanlara tekrar sunacağız, belki bir sonraki ziyaret için hazırlık yaparız.” cevabı verdi.
İlişkilerin normalleşmesindeki ana dönüm noktası ‘Doha’daki görüşme’
İki ülke arasında bir olgunlaşma süreci olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, şöyle konuştu: “Aslında Shukri ile New York’ta bu yol haritası üzerinde anlaşmıştık. Önce yardımcılarımız bir merkeze gelir, sonra üçüncü ülkede bir merkeze gelirdik, sonra Cumhurbaşkanlarımızın bir meydana gelmesi için hazırlıklar yapardık. Ama bir anda Doha’da olumlu anlamda bir şey oldu – Bitti. Asıl dönüm noktası Sayın Cumhurbaşkanımızın (Recep Tayyip Erdoğan) Doha’daki görüşmesi oldu.”söz konusu.
Doha’da cumhurbaşkanları toplantısı öncesinde perde arkasında olağanüstü bir gelişme yaşanmadığına dikkati çeken Çavuşoğlu, güvenlikle ilgili istişareler yapıldığını ve çok sayıda görüşme yapıldığını kaydetti.
Libya ve deniz yetki alanları anlaşmasına ilişkin soruları yanıtlayan Çavuşoğlu, “Libya ile yaptığımız deniz yetki alanları anlaşması Mısır’ın aleyhine değildir. Mısır’ın Yunanistan ile yaptığı anlaşma da bizim aleyhimize değildir. O anlaşmada Mısır tarafı hatta tarafımızı tuttu. çıkarlar soğukken kıta sahanlığımızın sonuna saygı duyduk.” dedi.
Çavuşoğlu, hidrokarbon anlaşması hBu konuda sorulan soru üzerine ülkelerin her ülke ile hidrokarbon anlaşması yapabileceğini belirten Mısır, ” Libya’daki mevcut hükümetin, süresinin dolması ve artık yasal olmaması nedeniyle bir anlaşma imzalayamayacağı iddiasıyla.”itiraz ettiğini hatırladı.
“BEN İmzalanan anlaşmanın aleyhlerine olduğunu söylemiyor. Mısır’ın rahatsız olduğu bahis, başından beri söylediği bahis, bizim orada bulunmamızdır.dedi Çavuşoğlu, Oradaki varlığımızın Mısır için bir tehdit oluşturmadığını da söylüyoruz; o günün yasal hükümetinin daveti ve sonraki hükümetler tarafından sürdürülen eğitim dahil işbirliğine dayanmaktadır.” söz konusu.
Çavuşoğlu, Mısır ile Libya konusunda daha yakın istişare ve iş birliği içinde olma konusunda mutabık kaldıklarını ifade ederek, şunları kaydetti:
Çavuşoğlu, deniz yetki alanlarındaGelecekte Mısır ile bir anlaşma imzalanırsa bunun Mısır’ın lehine olacağını ve hiçbir şeyin Türkiye’nin aleyhine olmayacağını vurguladı.
Mısır ve İsrail ile ilişkilerTürkiye’nin diğer ülkelerle (Yunanistan ve GKRY) düzeltmesinden sonra” ilişkileri kesmekBöyle bir talepte bulunamayacağını ifade eden Çavuşoğlu, şunları söyledi: “Ama burada işbirliği olacaksa Türkiye’nin haklarının çiğnenmesine izin vermeyiz, bunu herkese söylüyoruz. Her zaman bizimle işbirliği yapmalarına rağmen biz yine de adil paylaşım diyoruz..” söz konusu.
Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın AB’ye önerdiği Doğu Akdeniz Konferansı’nın adil paylaşım için çok önemli bir platform olacağının altını çizerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
Libya’nın doğusundaki silahlı kuvvetlerin lideri Halife Haftar ile temasa ilişkin konuşan Çavuşoğlu, “Sadece Batı ile değil, Doğu ile de görüşüyoruz. Büyükelçimiz o bölgeyi ziyaret ediyor.” söz konusu.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Libya’yı bir bütün olarak gördüğünü ifade etti. “Bu sadece yasal hükümeti bildiğimiz gerçeğini değiştirmiyor.‘ ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, ” Bir ülkedeki farklı ülkelerin resmi veya özel askeri varlığını müzakere etmek bize göre değil. Ancak buna BM öncülük ederse ve bir plan yapılırsa biz de katkı sağlarız.‘ diye değerlendirdi.
Libya’da farklı güçlerin olduğunu ve Türkiye’nin oradaki varlığının bir anlaşma çerçevesinde olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, “Orada en yasal varlık bizim askeri varlığımızdır.” söz konusu.
Her siyasi aktörün arkasında az çok milis grupların olduğunu belirten Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Ülkeyi (Libya) nasıl birleştireceksin? Burada sistemli bir ordu kurulmalı, düzenli güvenlik güçleri kurulmalı. Bunlar olurken oluşacak güçlere başta eğitim olmak üzere her türlü desteği verebileceğimizi söylüyoruz.” BM öncülüğünde yapılıyor.Şu anda Libya’da fiilen birçok güvenlik gücü yetiştiriyoruz.Yani böyle katkılar yapıyoruz, burada olumlu katkılar yapıyoruz ama bir ülke herhangi bir ülke ile işbirliği yapıp yapmamaya kendisi karar veriyor. askeri ve güvenlik konularında.”
Moskova’da dörtlü görüşme
Çavuşoğlu, Moskova’da Rusya, Türkiye, İran ve Suriye’nin katılacağı dörtlü görüşmenin ertelenmesine ilişkin soruyu yanıtladı, “Ruslar, ‘Biz buna hazırlanamadık, erteleyelim’ dediler. Ama Suriye rejimi oradaydı, belki ortak karar aldılar. Sonra ‘İleride yaparız’ dediler, biz de ‘dedik. TAMAM’.‘ o cevapladı.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Moskova’da bulunmasına ilişkin soruyu yanıtlayan Çavuşoğlu, iki taraf arasındaki görüşmelere ilişkin yorum yapamayacağını belirterek, dörtlü görüşmenin Rusya’nın teklifi olduğunu ve Rusya’dan tarih beklediklerini kaydetti.
Çavuşoğlu’na dışişleri bakanları toplantısı öncesi bakan yardımcılarının neden bir araya geldiği soruldu, 28 Aralık 2022’deolay Rusya ve Türkiye Savunma Bakanlarıİstihbarat şefleriyle yapılan görüşmede teknik konuların ele alındığını, şimdi de siyasi konuların konuşulmaya başlandığını söyledi.
Çavuşoğlu, siyasi olarak ele alınması gereken birçok konu olduğunu belirterek, şöyle konuştu: “Ordu ve istihbarat bir aradaydı (28 Aralık’taki görüşme) dikkat ederseniz. Bunların hepsi adım adım. Önce asker ve istihbarat teşkilatları düzeyinde, sonra dışişleri bakanları düzeyinde. bir hazırlık toplantısı lazım, yapılıyor, sonra olası bir üst düzey görüşme yapılıyor, bir yol haritası üzerinde, Sayın Cumhurbaşkanımız (Erdoğan) da seyahatleri sırasında gazeteci arkadaşlarla yaptığı sohbetlerde defalarca söyledi..” söz konusu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, birçok ülkeye gittiklerini ve Türk dünyası, Asya ve Balkanlar’a döndüklerini belirterek, Türkiye’nin istikrarını bizim kadar önemsiyorlar çünkü Türkiye’nin gücü, Türkiye’nin o bölgelerdeki etkinliği adalet, kalkınma, insani yardım demektir.‘ ifadesini kullandı.
Bağışçılar Konferansı
Avrupa Birliği(AB) tarafından Türkiye ve Suriye’deki deprem bölgelerine mali destek toplamak amacıyla Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenecek Uluslararası Bağışçılar Konferansı’nda konuşan Çavuşoğlu, şunları söyledi:
“Bağışçılar Konferansı bugün yapılacak. Türkiye Beyin Sarsıntılarını İyileştirme ve Yeniden Yapılanma Değerlendirme Raporu (TERRA) yayınlandı. Bu rapor Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Dünya Bankası ve Avrupa Birliği tarafından hazırlanmıştır. Üçlü sunum bugün konferansta yapılacak ve Strateji Bütçe Başkanlığı önce raporu sunacak, ardından Dünya Bankası ve BM Kalkınma Programı bu raporla ilgili kendi sunumlarını yapacak. Ancak bu rapor doğal olarak gelecekte de devam edecek, orta vadeli adımlar olduğu için değerlendirmeler devam edecek.Bu rapor aslında sadece bugünkü konferans için bir referans olmayacak.Bundan sonra rastgele bir kredi olacak.Bu rapor kredi işbirliğine girdiğimizde referans olacak. Firmayla beraber.”
Çavuşoğlu, Uluslararası Bağışçılar Konferansı’nda nakdi yardımın yanı sıra deprem bölgelerinin yeniden inşasına katkı sağlamak amacıyla bazı ülkelere destek sözü verdiğini belirterek, “Bir yandan AB, kendi ülkesinden bir taahhütte bulunacak. özkaynaklar ve diğer yandan Yatırım Bankası tarafından bir açıklama yapılacak.” ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto’nun yerlerin yeniden inşası için teklifte bulunduğunu, Azerbaycan ve Özbekistan’ın deprem bölgelerindeki bazı bölgelerin inşaatını üstlenmek için teklifte bulunduğunu da bildirdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı fonun kurulduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, aktarılacak meblağların bu fonda birikeceğini kaydetti.
‘Yunanistan’a gitmek gündemde değil’
Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ile görüşüp görüşmeyeceği sorusuna Çavuşoğlu, “Yunanistan’a gitmek gündemde yok. Dendias bugün Brüksel’de olacak, onunla bir görüşmemiz olabilir. Bir de Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları Konseyi var. Bu sabah buluşuyoruz.” söz konusu.
Türkiye’nin Yunanistan ile bazı konularda fikir ayrılıklarının devam ettiğine işaret eden Çavuşoğlu, istişare toplantılarında bunları nasıl çözeceklerini görüştüklerini ancak anlaşma sağlanamadığını ve bu nedenle sorunların devam ettiğini söyledi.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik süreci
Çavuşoğlu, Finlandiya’nın NATO üyeliğini kabul etmesinden sonra İsveç’in durumunda rastgele bir değişiklik olup olmadığı sorusunu yanıtladı. “Geçen cuma günü İsveç Dışişleri Bakanı (Tobias Billström) ile görüştüm. Finlandiya ile ilgili böyle bir kararı açıklayacağımızı, önce bizden duymalarını istiyoruz, medyadan duymalarını istemiyoruz dedim. ikili ilişkilerimize verdiğimiz önemden ve onlara duyduğumuz saygıdan dolayı bilgi verdim.” o cevapladı.
Görüşmede meslektaşı Billström’ün İsveç’in üyeliğinin NATO Zirvesi’nden önce kesinleşmesini umduğunu dile getirdiğini kaydeden Çavuşoğlu, “‘Size bağlı’ dedim. Ona her şeyin attıkları adımlara bağlı olduğunu söyledim.” ifadeleri kullandı.
” (İsveç) Her zamanki gibi ‘bir şeyler yaptık, kararlıyız’ diyorlar. Bu yeni hükümet daha kararlı.Çavuşoğlu, İsveç’in şartları yerine getirip getirmeyeceği konusunda bir değerlendirme yapamayacağını ancak sorunun devam ettiğini söyledi.
Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya’nın en başından beri birlikte üye olması gerektiğini belirtti. Anthony Blinkenve NATO Genel Sekreteri Jens StoltenbergGeldiklerinde bunu söylediklerine de dikkat çekti.
Kendilerine süreçleri ayırabileceklerini ve Finlandiya’ya olumlu bakabileceklerini anlattıklarını kaydeden Çavuşoğlu, “Bu aslında bir mesaj. ‘Üçlü anlaşmayı yerine getirenlerin NATO’ya girmesine izin vereceğiz’ dedik. ama adım atmayanlara da izin vermeyeceğiz” dedi Çavuşoğlu. şeklinde konuştu.
Macaristan’ın iki ülkenin üyeliğini onaylaması için bu sürecin değerli olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, “Macaristan’da son onaylayan biz olmayacağız. Bu adımımızın ardından Macaristan muhtemelen önümüzdeki günlerde kendi sürecini değerlendirecektir. protokol zaten meclisteydi.” söz konusu.
